Διάλεξη για την Εγκαυστική τέχνη στην Κυπαρισσία

Διάλεξη: 16/04/11, ώρα 19:00. ΕΓΚΑΥΣΤΙΚΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΣΤΟΥΣ ΠΡΩΤΟΣ ΠΡΩΤΟΥΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ - ΤΑ ΠΟΡΤΡΑΙΤΑ ΤΟΥ ΦΑΓΙΟΥΜ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ ΠΑΡΑΚΑΤΑθΗΚΗ

Η εγκαυστική είναι ανθρώπινη εικαστική δραστηριότητα ηλικίας πλέον των 2.500 χρόνων.
Ο ιστορικά εξελιγμένος άνθρωπος, την συνέδεσε πάντα:
- Με τις μνημειακές δραστηριότητές του που είχαν ως υλικό κατασκευής το μάρμαρο (αρχιτεκτονική και γλυπτική): χρωματική επίχριση αρχιτεκτονικών μελών και αγαλμάτων, την ζωγραφική παράσταση σημάτων – μνημείων.
- Με την πολιτισμική συνθήκη και το κλίμα περιοχών: οι δυο αυτοί συντελεστές παγίωσαν τις εθιμικές συνήθειες απόδοσης τιμών στους προγόνους του ιστορικού ανθρώπου, του τυπικού της ταφής. των νεκρών του και λοιπών δραστηριοτήτων οι οποίες καθόρισαν το ύψος του πολιτισμού του. Ο δεύτερος συντελεστής ευνόησε ιδιαιτέρα την άνθηση της δραστηριότητας της εγκαυστικής ζωγραφικής στην ελληνική και κάτω Ιταλική χερσόνησο καθώς και στην Αίγυπτο. Το κλίμα της οποίας, σε συνδυασμό με τα ταφικά έθιμα τον ελληνικών κοινοτήτων της πτολεμαϊκής, και ρωμαϊκής της περιόδου, εξασφάλισε την μακροβιότητα αυτού του μοναδικού πολιτισμικού προϊόντος που ήταν ή ελληνική ζωγραφική της ύστερης αρχαιότητας. Το πνεύμα αυτής της ζωγραφικής- μέσω των πορτραίτων του Φαγιούμ- περιήλθε σε μας ακέραιο, δίνοντάς μας πέρα της αισθητικής ευχαριστήσεως και πλήθος ιστορικών πληροφοριών για την Αίγυπτο της ύστερης αρχαιότητας και των πρώτων Χριστιανικών χρόνων.
- Με την απεικόνιση του Θείου, θέμα προσφιλές στην τέχνη ήδη από τους προϊστορικούς ακόμη χρόνους.
- Με την πανάρχαια γνώση, εμπειρική τότε, του συγκερασμού ανόμοιων στοιχείων με την βοήθεια καταλυτών, σε ομοιογενή γαλακτώματα συνδετικά χρωμάτων πολύ ισχυρών για τα δεδομένα της εποχής. Τα γαλακτώματα αυτά κρατούν ακόμα ζηλότυπα τα μυστικά τους σε πείσμα της χημείας.
- Με τις περιοχές από τις οποίες προμηθεύονταν τις πρώτες ύλες για την κατασκευή χρωστικών ουσιών. Φρόντιζαν να τις διαφυλάττουν και να τις καταγράφουν καθώς μας πληροφορεί ο Γάϊος Πλίνιος Σεκούνδος, στο 35o βιβλίο του, της Φυσικής Ιστορίας όπου εξετάζονται τα διάφορα είδη γαιών, - οξείδια δηλαδή μετάλλων (ορυκτά χρώματα) - βασικής πρώτης ύλης για τις χρωστικές ουσίες του καιρού του.«Αυτά τα χρώματα, οι ζωγράφοι τα ονομάζουν γεώδη.» Αλλά και χρώματα που έδιναν τα φυτά και τα όστρακα κατάλληλα για την ζωγραφική με την τεχνική της εγκαυστικής.
Από τα μέσα της κλασικής αρχαιότητας έως τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους, η αρχαιολογική έρευνα μας προσφέρει εντυπωσιακές πληροφορίες δανεισμού ζωγραφικού ύφους που, κυρίως μέσα από τις τεχνικές της νωπογραφίας και της εγκαυστικής, τίθεται στην υπηρεσία της νέας θρησκείας των παλαιοχριστιανικών και πρωτοχριστιανικών χρόνων, έως τον 7ο αι. μ.Χ.
Η εικονομαχία ανακόπτει βίαια τη ζωγραφική συνέχεια στο ανατολικό ρωμαϊκό κράτος και θα σημάνει στην ουσία το τέλος της εγκαυστικής. Αυτού του μοναδικού σε ποιότητα είδους της τέχνης, που ήκμασε στις ελληνικές κοινότητες και μετεφέρθη ως δάνειο στην ρωμαϊκή επικράτεια, θεραπευομένου κατά κανόνα από Έλληνες τεχνίτες, η τεχνική του ανεσύρθη από την ιστορική λήθη, πάλι από Έλληνες ζωγράφους τον 20ο αιώνα, γονιμοποιώντας καταλυτικά την ζωγραφική των πιο χαρισματικών ζωγράφων της γενιάς του μεσοπολέμου στη χώρα μας. Μετά το 843 η νωπογραφία και η ψηφιδογραφία θα ξαναβρούν μετά δυσκολίας τον βηματισμό τους έως το 1453 όπου θα σημανθεί σχηματικά και η εκπνοή της τελευταίας. Μονάχη πλέον η νωπογραφία διασώζοντας το πνεύμα του Πολυγνώτου , του Ευφράνορος, του Παρασείου, του Νικία…. όπως της παραδόθηκε μέσα από τα πορτραίτα του Φαγιούμ , των πρώτων κηρόχυτων εικόνων ,των ζωγράφων του Herculaneum, των πρωτοχριστιανικών βασιλικών, των κατακομβών, αλλά και των σπουδαίων ζωγράφων της μακεδονικής αναγέννησης του 13ου μΧ. αιώνα θα διασωθεί δια αυτού μεταφέροντάς το έως τις αρχές του 19ου μΧ. αιώνα.

Πληροφορίες
Δη.κ.ε.π.π.α.κ εικαστικό εργαστήρι,
τηλ: 27610 22980. Παρασκευή (17:00-21:00μ.μ.) Σάββατο & Κυριακή (10:00-πμ-18:00μμ) κιν.6977017876