Ο παγκόσμιος πόλεμος για την αγροτική γη ξεκίνησε ήδη

Εκατομμύρια στρέμματα εύφορων εκτάσεων στον αναπτυσσόμενο κόσμο περνάνε στα χέρια πολυεθνικών και πλούσιων κρατών που προετοιμάζονται για διατροφική κρίση. Παρά τη διεθνή οικονομική κρίση τα πλούσια κράτη αγοράζουν «κοψοχρονιά» την αγροτική γη χωρών οι οποίες δεν έχουν άλλους πόρους επιβίωσης. Πρόκειται για μια νέα μορφή αποικιοκρατίας, διαπιστώνουν οι αναλυτές. «Η Γη στο σφυρί» είναι ο τίτλος σχετικής έρευνας της ιταλικής εφημερίδας «La Repubblica», η οποία αποκαλύπτει ένα από τα πρόσωπα της «νέας αποικιοκρατίας». «Οι νεοαποικιοκράτες της τρίτης χιλιετίας» γράφει ο ιταλός δημοσιογράφος Ετορε Λιβίνι «δεν χρειάζονται ούτε στρατιώτες ούτε κανόνια ούτε τανκς ούτε αεροπλάνα. Κάνουν τη δουλειά τους με φαινομενικά αθώα τρακτέρ. Και καταβροχθίζουν εκτάσεις στην Αφρική, στην Ασία και στη Νότιο Αμερική, χωρίς να χύνεται ούτε σταγόνα αίμα. Κατακτούν αγοράζοντας γη και καλλιεργώντας προϊόντα τα οποία κατόπιν εισάγουν στις χώρες τους». Οι δασμοί που επιβάλλουν οι χώρες - εισαγωγείς στα αγροτικά προϊόντα και τα απρόβλεπτα σκαμπανεβάσματα στις τιμές των πρώτων υλών αναγκάζουν τις χώρες του Τρίτου Κόσμου να ξεπουλούν έναν από τους ελάχιστους πόρους που τους απέμειναν: την καλλιεργήσιμη γη τους. Οι πλούσιες χώρες (και μάλιστα όχι μόνο οι πολύ πλούσιες) δεν αφήνουν να πάει χαμένη η ευκαιρία, δεδομένου ότι οι πάντες γνωρίζουν πολύ καλά ότι στο μέλλον το χώμα και το νερό θα είναι πολυτιμότερα από το πετρέλαιο. Η παγκόσμια κτηματαγορά είναι ανοικτή σε όλους και όσοι μπορούν σπεύδουν στις φτωχότερες περιοχές του πλανήτη. Οι πάντες, χωρίς διακρίσεις, μπαίνουν στο παιχνίδι, κυβερνήσεις, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, πολυεθνικές, ακόμη και ιδιώτες. Ο Φιλίπ Χάιλμπεργκ, πρώην τραπεζίτης της Γουόλ Στριτ και σήμερα επικεφαλής της Jarch Capital (εταιρεία στην οποία μετέχουν αρκετά πρώην στελέχη της CΙΑ και του Στέιτ Ντιπάρτμεντ) αγόρασε προ ημερών 4.000.000 στρέμματα εύφορης γης στο Σουδάν, δίπλα στον Νείλο. Το αντίτιμο εισέπραξε ο Γκαμπριέλ Ματίπ , γιος του Παουλίνο Ματίπ, του οπλαρχηγού που ελέγχει ολόκληρη την περιοχή με τις συμμορίες του. Τα ίδια έγιναν και στη Μαδαγασκάρη η κυβέρνηση της οποίας ενοικίασε επί 99 χρόνια στον κορεατικό κολοσσό Daewoo 13.000.000 στρέμματα, δηλαδή τη μισή καλλιεργήσιμη γη του νησιού, μια αχανή έκταση, όση ολόκληρο το Βέλγιο! Εκεί θα καλλιεργήσουν καλαμπόκι για τις ανάγκες της Νότιας Κορέας. Εγγυητής είναι η κυβέρνηση της Σεούλ, επικαλούμενη το «εθνικό συμφέρον για την εξασφάλιση της διατροφής του κορεατικού λαού». Με αφορμή αυτή τη συναλλαγή, ο επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Τροφίμων (FΑΟ) Ζακ Ντιούφ μίλησε για «το νέο πρόσωπο της αποικιοκρατίας», υπενθυμίζοντας ότι την ίδια ώρα οι επτά (7) στους 10 κατοίκους αυτής της χώρας, της Μαδαγασκάρης, λιμοκτονούν αφού βρίσκονται κάτω από το όριο της φτώχειας. Τα ίδια κάνουν και οι Κινέζοι οι οποίοι υποφέρουν από τη λειψυδρία και προκειμένου να αντιμετωπίσουν το επισιτιστικό πρόβλημά τους έχουν από το 2007 αρχίσει να αγοράζουν εκατομμύρια στρέμματα στο Καζαχστάν, στο Σουδάν και στις Φιλιππίνες. Ακόμη και η Λιβύη του συνταγματάρχη Καντάφι δίνει πετρέλαιο για να αγοράσει αγρούς στη μακρινή Ουκρανία, ενώ 15 σαουδάραβες επενδυτές διέθεσαν 4 δισ. δολάρια για την εκμετάλλευση 5.000.000 στρεμμάτων στην ακόμη πιο μακρινή Ινδονησία, όπου θα καλλιεργήσουν ρύζι μπασμάτι το οποίο θα εξάγεται στην πατρίδα τους. Διψασμένες για κεφάλαια και επενδύσεις χώρες που βρίσκονται σε άθλια οικονομική κατάσταση δεν διστάζουν να ξεπουλήσουν τη γη τους, τοποθετώντας οικειοθελώς το κεφάλι τους στη λαιμητόμο, όπως γράφει η εφημερίδα «La Repubblica», αναφέροντας ως παράδειγμα την περίπτωση της Καμπότζης. «Φιλοδοξούμε να βάλουμε στα ταμεία μας 3 δισ. δολάρια» δήλωσε τις προάλλες έμπλεος υπερηφάνειας ο καμποτζιανός υφυπουργός Οικονομικής Συνεργασίας Σουός Γιάρα, αναγγέλλοντας την ευτυχή κατάληξη διαπραγματεύσεων με το Κουβέιτ και το Κατάρ για το ξεπούλημα τεράστιων εκτάσεων. Τα ίδια και στην Αιθιοπία: «Η δημοπρασία για τους αγρούς μας άρχισε. Χρειαζόμαστε χρήμα και τεχνολογία...» δήλωσε τις προάλλες στην Αντίς Αμπέμπα ο πρωθυπουργός Μελές Ζενάουι.
Ιδού λοιπόν πώς μπορεί να αλλάξει ο παγκόσμιος χάρτης, χωρίς να ξοδευτεί ούτε μία σφαίρα. Το φαινόμενο επιταχύνεται από τα κερδοσκοπικά σκαμπανεβάσματα των τιμών των πρώτων υλών για είδη διατροφής. O Παγκόσμιος Οργανισμός Τροφίμων που νοιάζεται για ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους οι οποίοι πεθαίνουν από την πείνα (αριθμός που αυξάνεται αντί να μειώνεται) έχει προτείνει σχέδιο κατεπείγουσας ενίσχυσης του γεωργικού τομέα των χωρών που βρίσκονται σε πολύ χαμηλό στάδιο ανάπτυξης, ώστε να μην αναγκάζονται να ξεπουλούν τα εδάφη τους. Δυνατότητες βελτίωσης προσφέρει και η Επιστήμη. Αφού οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις είναι δεδομένες και δεν μπορούν να επεκταθούν, μια λύση θα ήταν να βελτιωθεί η απόδοσή τους. «Σήμερα το 30% της γεωργικής παραγωγής χάνεται, είτε λόγω των ασθενειών είτε από λειψυδρία» εξηγεί η Κιάρα Τονέλι και προτείνει να καταβληθούν προσπάθειες για τη βελτίωση των φυτών ώστε να αντέχουν περισσότερο στις αρρώστιες και να χρειάζονται λιγότερο νερό. Η μοριακή βιολογία και οι χειρισμοί των γονιδίων προσφέρουν σήμερα άπειρες δυνατότητες, αρκεί να υπάρχουν πόροι για επιστημονική έρευνα. Οι ανησυχίες όμως περί τα μεταλλαγμένα δεν αποτελούν εχέγγυο «ασφαλούς» επιστημονικής προόδου, πόσο μάλλον που υπεισέρχεται και ο παράγων κερδοσκοπία με ποικίλα συμφέροντα, όχι πάντοτε διακριτά. Και επειδή το χρήμα δεν έχει μυρωδιά, όπως έλεγαν και οι Λατίνοι («pecunia non olet»), πάντα θα υπάρχουν επιτήδειοι έτοιμοι να αρπάξουν τη γη των πεινασμένων που ξεπουλούν αετονύχηδες ή κάποιες διεφθαρμένες κυβερνήσεις.
Η δύσκολη αναλογία γης - ανθρώπων κατά τους κοινωνιολόγους και τους οικονομολόγους, το πρόβλημα είναι δεδομένο και εκ πρώτης όψεως απλό: ενώ ο παγκόσμιος πληθυσμός αυξάνεται με ρυθμούς που κόβουν την ανάσα, οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις λίγο- πολύ παραμένουν οι ίδιες. Το 1960 σε κάθε κάτοικο του πλανήτη αναλογούσαν 4.300 τετραγωνικά μέτρα γης, σήμερα η αναλογία έχει μειωθεί στα 2.200 τ.μ. ενώ το 2030 ο «ζωτικός χώρος» του καθενός μας θα έχει περιοριστεί στα 1.800 τ.μ. «Η επέκταση των εδαφών που είναι διαθέσιμα για τους πολίτες αποτελεί στρατηγικό μέλημα για τις κυβερνήσεις που ατενίζουν το απώτερο μέλλον» δηλώνει ο κοινωνιολόγος Καρλ Ατκινς. Οσοι δεν έχουν όραμα, ή δεν μπορούν να κάνουν αλλιώς, πωλούν. Οι ειδικοί προβλέπουν ότι η κατάσταση θα χειροτερέψει. «Το επόμενο αγαθό εν ανεπαρκεία θα είναι το νερό» πιστεύει η Κιάρα Τονέλι, καθηγήτρια Γενετικής στο Πανεπιστήμιο του Μιλάνου και σύμβουλος διατροφής στην Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ). Τονίζει δε ότι το 70% των υδάτινων πόρων διατίθεται σήμερα στη γεωργία, αλλά η συνεχώς αυξανόμενη κατανάλωση κρέατος επιτείνει το πρόβλημα, δεδομένου ότι για την μεν παραγωγή ενός κιλού ρυζιού απαιτούνται 1.000 λίτρα νερού, ενώ για την παραγωγή ενός κιλού κρέατος απαιτούνται 45.000 λίτρα! «Είναι φυσικό αυτός που δεν έχει νερό να προσπαθεί να πάρει με κάθε τρόπο το νερό του άλλου» επισημαίνει η κυρία Τονέλι.
Ένα πράγμα είναι σίγουρο: οι πλούσιες και δυνατές χώρες θα χορταίνουν εις βάρος των φτωχών, τις οποίες θα εκμεταλλεύονται, απομυζώντας τους πόρους τους αντί πινακίου φακής.

Πηγή: εφημερίδα Βήμα της Κυριακής