26 Ιανουαρίου 2011

Απόβλητα από... χρυσάφι

Τουλάχιστον 4,6 δισ. ευρώ ετησίως θα μπορούσε να εξασφαλίζει η χώρα μας από τη διαχείριση των τοξικών φαινολών που κρύβονται στα απόβλητα των ελαιοτριβείων. Τη μετατροπή των αποβλήτων σε «χρυσάφι» επιχείρησε το Πανεπιστήμιο Κρήτης σε συνεργασία με το Πολυτεχνείο Κρήτης και το ΤΕΙ, υπό την καθοδήγηση του καθηγητή της Ιατρικής Σχολής Ηλία Καστανά. Αυτός ο τρόπος επιδιώκει να σταματήσει οριστικά την τοξική ρύπανση που προκαλείται στις λίμνες, στα ποτάμια, στη θάλασσα και στον υδροφόρο ορίζοντα, εξασφαλίζοντας παράλληλα ένα πλούσιο εισόδημα για τους ελαιοπαραγωγούς της χώρας. Σε ένα ελαιοτριβείο του νομού Ηρακλείου της Κρήτης, στο χωριό Αλάγνι, οι επιστήμονες εγκατέστησαν μια μονάδα, η οποία διαθέτει ειδικά φίλτρα που συγκρατούν τις φαινόλες, καθαρίζοντας στο τέλος τα απόβλητα του καρπού της ελιάς. «Τα λιοζούμια, όπως αλλιώς λέγονται τα απόβλητα του καρπού της ελιάς, εμπεριέχουν πολύ υψηλό οργανικό φορτίο και τοξικές φαινόλες που είναι απαραίτητες στη φαρμακοβιομηχανία, όπως επίσης στη βιομηχανία τροφίμων και καλλυντικών. Αυτές οι ουσίες έχουν αντιμικροβιακή και αντιοξειδωτική δράση». Τα αντιοξειδωτικά στοιχεία των φαινολών χρησιμεύουν, επίσης, στα συμπληρώματα διατροφής και στα πρόσθετα συστατικά τροφίμων, ενώ χρησιμοποιούνται και στη βιομηχανία για την παρασκευή καλλυντικών και άλλων προϊόντων. Η ετήσια παραγωγή του «χρυσού» προϊόντος από τον κατσίγαρο θα πωλείται στη βιομηχανία με τεράστια οικονομικά οφέλη. Η τιμή στην αγορά, σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες εκτιμήσεις του Ηλ. Καστανά, εκτιμάται στα 2.000 ευρώ το κιλό. Φυσικά, οι απεριόριστες δυνατότητες δεν τελειώνουν εδώ. Το 80% του κατσίγαρου που δεν καθαρίζεται από το φίλτρο αποστέλλεται σε μια δεξαμενή στο έδαφος και γίνεται εδαφοβελτιωτικό. Παράλληλα, τα στερεά απόβλητα του κατσίγαρου χουμοποιούνται (δηλαδή συγχωνεύονται με άλλα οργανικά και βιοαποικοδομήσιμα απόβλητα), δημιουργώντας με αυτό τον τρόπο βιολογικό λίπασμα εξαιρετικής ποιότητας. «Η επικερδής ''πράσινη'' επιχείρηση που στήθηκε στο ελαιοτριβείο στο Αλάγνι της Κρήτης θα ανακουφίσει το περιβάλλον από τις τοξικές φαινόλες, δίνοντας μία επιπλέον λύση στο οικονομικό πρόβλημα των ελαιοπαραγωγών της χώρας», αναφέρει ο Ηλ. Καστανάς. Το πρόγραμμα που εκτελεί το πανεπιστήμιο έχει χρηματοδοτηθεί από την Ευρωπαϊκή Ενωση και προβλέπει ότι μέσα στον χρόνο θα λειτουργήσουν άλλα δύο εργοστάσια στο χωρίο Αλάγνι, σε συνεργασία με την εταιρεία Μεσογειακή Α.Ε. Η Ελλάδα παράγει 230.000 με 280.000 τόνους τον χρόνο. Κατά μέσο όρο, έχει υπολογιστεί ότι για κάθε 1 λίτρο λάδι παράγονται 5 λίτρα κατσίγαρου. Αυτό σημαίνει ότι τουλάχιστον 1.150.000 τόνοι ρυπαίνουν ετησίως το περιβάλλον. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι σε κάθε λίτρο κατσίγαρου κρύβονται από 2 μέχρι 4 γραμμάρια πολυφαινόλης. Από αυτά τα στοιχεία προκύπτει ότι η χώρα μας θα μπορούσε να έχει βιώσιμη παράγωγη φαινολών από τον κατσίγαρο, που με τα πιο συντηρητικά σενάρια θα της απέφεραν τουλάχιστον 4,6 δισ. ευρώ ετησίως! Τα στοιχεία που ανέδειξε η έρευνα του Προγράμματος Life είναι άκρως ανησυχητικά για το περιβάλλον. Σύμφωνα με τις πιο συντηρητικές εκτιμήσεις, κάθε χρόνο εκλύονται στο οικοσύστημα πάνω από 1.150.000 τόνοι κατσίγαρου. Από αυτούς: το 58% χύνεται σε χείμαρρους, με τελικούς αποδέκτες τη θάλασσα και τις λίμνες, το 11,5% πέφτει απευθείας στη θάλασσα, το 19,5% ρίχνεται μέσα σε τεράστιους λάκκους στο έδαφος και απορροφάται από τον υδροφόρο ορίζοντα.
Από το 2004 η επιστημονική κοινότητα είχε ήδη αποκρυπτογραφήσει τις χρήσεις των ευεργετικών συστατικών που περιέχονται στα απόβλητα των ελαιοτριβείων. Χρηματοδοτούμενο από το Life της Ε.Ε. πρόγραμμα, το οποίο είχε εκπονήσει το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, είχε εγκαταστήσει παρόμοια πιλοτική μονάδα στο συνεταιριστικό ελαιουργείο της Ρούβας στην Κρήτη. Η λειτουργία της μονάδας απέδειξε ότι για μία εγκατάσταση επεξεργασίας αποβλήτων 50 κυβικών μέτρων ανά ημέρα, χρειαζόταν εξοπλισμός που στοίχιζε 1.150.000 ευρώ. Το μηνιαίο κόστος λειτουργίας αυτής της μονάδας ανερχόταν σε 54.000 ευρώ τον μήνα. Το προϊόν που παρήγαγε τότε η πιλοτική μονάδα στοίχιζε περίπου 1.000 ευρώ και υπολόγιζε ότι θα έκανε απόσβεση σε λιγότερο από δύο χρόνια. Το προϊόν που παράγεται στο Αλάγνι της Κρήτης κοστίζει δύο φορές περισσότερο από τότε. «Από τους 3.000 τόνους που θα παράγουμε στο ελαιοτριβείο του χωριού, θα εξάγουμε ετησίως από τον κατσίγαρο 500 κιλά φαινόλες, που θα αποφέρουν στην εγκατάσταση 1.000.000 ευρώ ετησίως. Η λύση αυτή αποτελεί την πιο βιώσιμη αξιοποίηση του αποβλήτων της ελιάς. Οι δυνατότητες που παρουσιάζονται για τα ελαιοτριβεία της χώρας μας είναι τεράστιες, αν υπολογίσουμε και το τεράστιο περιβαλλοντικό όφελος της διαχείρισης του αποβλήτου», σημειώνει ο Ηλ. Καστανάς.

Πηγή: real news