Επιπλέουσα υδροπονία στο ΤΕΙ Καλαμάτας

Την ώρα που η κρίση στην αγορά ελαιολάδου προκαλεί στους παραγωγούς από οργή και αγανάκτηση μέχρι μελαγχολία, από το τοπικό εκπαιδευτικό ίδρυμα που ασχολείται με τη γεωπονία έρχεται μια ακτίνα φωτός. Με την εφαρμογή μεθόδων που αποτελούν διεθνώς την τελευταία λέξη στον τομέα της υδροπονίας, ο επίκουρος καθηγητής του ΤΕΙ Καλαμάτας Τάσος Κώτσιρας κατορθώνει να παράγει λαχανικά και άλλα είδη ποιότητος μέσα σε θερμοκήπιο, το οποίο μπορεί να δώσει μέχρι και …18 σοδειές στον ίδιο χώρο κατ’ έτος. Η μέθοδος, όπως γίνεται αντιληπτό, έχει αξιολογότατες οικονομικές προοπτικές. Η γεωργία αυτή, δυστυχώς, έχει βρει ελάχιστες επιχειρηματικές εφαρμογές σε μιαν άκρως συντηρητική χώρα όπως η Ελλάδα, όπου καθένας θέλει να καλλιεργεί όπως ο παππούς του, ενώ υπάρχουν και παραγωγοί που αρνούνται την αξία και χρησιμότητα ακόμη και των λιπασμάτων, χωρίς να σκέφτονται πως οι ίδιοι αν δε φάνε, θα πεθάνουν!
Ο Τάσος Κώτσιρας είναι επίκουρος καθηγητής στο ΤΕΙ Καλαμάτας, στο τμήμα Φυτικής Παραγωγής της Σχολής Τεχνολογίας Γεωπονίας. Έχοντας εξειδίκευση στη Λαχανοκομία, αποφάσισε να πάψει να …υπολογίζει στο έδαφος. Ο κ. Κώτσιρας το έχει αντικαταστήσει ως χώρο ανάπτυξης των φυτών ή μάλλον το έχει καταργήσει. Εφαρμόζοντας πρωτοποριακές διεθνείς τεχνικές, με συστήματα υδροπονίας τα οποία εξελίχθηκαν επί τη βάσει των πρώτων συστημάτων με στερεά υποστρώματα σαν τον περλίτη, την ελαφρόπετρα και τον πετροβάμβακα, ο κ. Κώτσιρας μαθαίνει τα φυτά του …κολύμπι. Αξιοποιώντας ένα θερμοκήπιο του ΤΕΙ Καλαμάτας, από το Μάρτιο του 2008 έφτιαξε μια «πισίνα» με τους συνεργάτες του και με φτηνά υλικά έχει ήδη καλλιεργήσει με τη μέθοδο της επιπλέουσας υδροπονίας μαρούλι και φράουλα, ενώ έχει κάνει και δοκιμές μικρότερης έκτασης σε μπρόκολο, τομάτα, πιπεριά. Επίσης, διερευνάται και η δυνατότητα του συστήματος να ευνοήσει την εύκολη και γρήγορη ριζοβολία μοσχευμάτων, όπως του αμπελιού.
Στην Ελλάδα, η επιπλέουσα υδροπονία αντιπροσωπεύεται από ελάχιστες μονάδες, ενώ είναι προφανές ότι έχει μεγάλο επιχειρηματικό ενδιαφέρον. Σε Αυστραλία, ΗΠΑ, Ιταλία υφίστανται μονάδες παραγωγής «εργοστασιακού» φάσματος, όπου παράγονται κυρίως φυλλώδη λαχανικά. Όπως ανέφερε ο κ. Κώτσιρας μιλώντας στο «Θ», η προσπάθεια στο ΤΕΙ Καλαμάτας είναι πρωτοποριακή σε ελληνικό επίπεδο. Έχει κατασκευαστεί δεξαμενή 40 τετραγωνικών μέτρων, διαστάσεων 4 επί 10 μέτρα, με βάθος νερού 25 εκατοστόμετρα, που χωράει δηλαδή 10 κυβικά μέτρα νερού. Σε αυτήν αναπτύχθηκαν 1.000 μαρούλια στο πρώτο πείραμα. Η δεξαμενή διαθέτει αντλίες κυκλοφορίας του θρεπτικού διαλύματος και σύστημα κεντρικού ελέγχου του, με μικρές αντλίες μέσω των οποίων γίνεται η έγχυση των λιπασμάτων. Επίσης, υπάρχουν αισθητήρες ελέγχου αλατότητας και οξύτητας που δίνουν στοιχεία ανά πάσα στιγμή στην κεφαλή (αυστραλέζικης κατασκευής) ελέγχου του συστήματος. Παράλληλα, έχουν τοποθετηθεί αισθητήρες θερμοκρασίας και οξυγόνου στο διάλυμα. Το νερό που χρησιμοποιείται, επανακυκλοφορεί χωρίς να χάνεται στο περιβάλλον παρά μόνο από τη διαπνοή των φυτών και επαναχρησιμοποιείται επί περίπου ένα χρόνο, παρέχοντας μεγάλη οικονομία, ενώ δεν παράγονται απόβλητα και δε ρυπαίνεται το περιβάλλον. Τις ημέρες του καλοκαιριού, λόγω ζέστης, απαιτείται η οξυγόνωση του νερού. Τα φυτά στηρίζονται, ακουμπάνε σε επιπλέουσες «σχεδίες» από εξηλασμένη πολυστερίνη, η οποία χρησιμοποιείται στις οικοδομές ως μονωτικό. Στις «σχεδίες» ανοίγονται τρύπες όπου τοποθετούνται τα φυτά, όταν «μεταφυτεύονται» από το σπορείο. Στην κάτω επιφάνεια κάθε σχεδίας τοποθετείται υαλόπλεγμα, για να μην …πέφτουν τα φυτά. Οι ρίζες τους «κρέμονται» προς το θρεπτικό διάλυμα που υπάρχει στη δεξαμενή. Με αυτόν τον τρόπο οι ρίζες βρίσκονται σε ένα περιβάλλον ιδανικής σύνθεσης και, επομένως, το φυτό παρουσιάζει αλματώδη ανάπτυξη, που μόνο περιορισμό έχει τη γενετική ταχύτητα μεταβολισμού του ίδιου του φυτού. Η σύσταση του διαλύματος σε θρεπτικά στοιχεία ελέγχεται συνεχώς μέσω των συστημάτων που προαναφέρθηκαν και διορθώνεται κατάλληλα, έτσι ώστε το φυτό να δέχεται την ιδανική θρέψη σε όλα τα στάδια ανάπτυξής του.Τα μαρούλια που καλλιέργησαν πέρυσι ο κ. Κώτσιρας και η ομάδα του, βγήκαν υγιή, χωρίς τη χρήση φυτοφαρμάκων, ενώ ήταν και νόστιμα. Τώρα καλλιεργείται φράουλα, ένα πρωτοποριακό είδος για το συγκεκριμένο τρόπο καλλιέργειας, η οποία μεταφυτεύθηκε στα τέλη Οκτωβρίου και ήδη έχει ξεκινήσει η συγκομιδή της. Αναιρώντας ορισμένα μυθεύματα, ο κ. Κώτσιρας τόνισε πως η υδροπονία δεν είναι πολύπλοκη, τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά των προϊόντων της –εφόσον τους παρέχονται όλα τα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία- είναι ίδια με εκείνα των συμβατικών καλλιεργειών, ή και ακόμα καλύτερα λόγω των καλύτερων συνθηκών καλλιέργειας, ενώ ίσως είναι αρκετά κοντά η ένταξη των υδροπονικών προϊόντων στα βιολογικά.

Πηγή: εφημερίδα Θάρρος